Seler korzeniowy

Seler korzeniowy (Apium graveolens)

Seler, należący do rodziny baldaszkowatych (Umbelliferae), jest rośliną pochodzenia śródziemnomorskiego, spotyka się go także w stanie dzikim w północnej Europie. Obecnie uprawia się dwie formy selera: naciowy — o jadalnych, delikatnych i mięsistych ogonkach liściowych oraz korzeniowy, którego częścią jadalną jest zgrubienie, popularnie zwane korzeniem spichrzowym. Obie formy mają zbliżone wymagania glebowe i wodne.
Seler korzeniowy uprawia się z rozsady. Nasiona selera kiełkują wolno. Wysiewa się je wcześnie wiosną w inspekcie lub w skrzynkach w szklarni. Zmieszanie nasion z piaskiem ułatwia siew. Rozsadę należy sadzić, gdy minie obawa wystąpienia przymrozków wiosennych, gdyż w przeciwnym razie rośliny wybiją w pędy kwiatostanowe. Rozstawa wynosi 40×40 cm lub 45 x 40 cm. Rozsadę sadzi się do gruntu nie głębiej niż rosła przedtem. Podstawa ogonków liściowych musi się znajdować nad ziemią, co zapewnia powstanie prawidłowego zgrubienia. W uprawie selera należy brać pod uwagę zarówno czynniki wpływające na liście, jak i na korzenie.
Seler dobrze rośnie na podwyższonych grządkach. Wymaga żyznej i starannie przygotowanej gleby, nawiezionej dobrze rozłożonym obornikiem. Szczególnie korzystny ze względu na dużą zawartość soli mineralnych jest nawóz świński. Na glebach ubogich w potas można stosować popiół drzewny lub niewielkie ilości kalimagnezji. Ze względu na płytki system korzeniowy seler potrzebuje bardzo dużo wody.
Wskazane jest opryskiwanie gleby preparatem krowieńca, a po przyjęciu się rozsady — opryskanie roślin preparatem krzemionki. W czasie wiązania zgrubień należy przerwać spulchnianie gleby. Seler nie jest dobrą rośliną do uprawy współrzędnej, chociaż ostatnio zaczęto go sadzić między pomidorami. W międzyrzędzia selerów można wysiać rzodkiewkę lub sadzić sałatę. Duże szkody w uprawie obu form selera wyrządzają choroby grzybowe, dlatego konieczne jest kilkakrotne opryskiwanie gleby gnojówką ze skrzypu. Septoriozie selera (Septoria apiicola) zapobiega zaprawianie nasion 3—5-procentowym roztworem szkła wodnego przez 15—20 minut. Namoczone nasiona przepłukuje się na sicie i suszy na bibule. Nie trzeba już wtedy opryskiwać roślin roztworem SPS. Do uprawy powinno się wybierać odmiany odporne. Występowaniu chorób zapobiega też większa rozstawa oraz przestrzeganie zasad zmianowania roślin. Selerów nie powinno sadzić się po sobie wcześniej niż co cztery lata. Jeżeli rośliny słabo się rozwijają lub zgrubienia w środku gniją, stosuje się wapno glonowe. Zahamowanie wzrostu i skręcanie się liści świadczy o porażeniu roślin przez mszyce, które najskuteczniej można zwalczyć Pyrethrum. Żyzna gleba, właściwe nawożenie i obfite nawadnianie gwarantują dobre wyniki w uprawie selerów w ogrodzie.